به گزارش مشرق، پس از اظهارات اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهور در مراسم روز صنعت و معدن (10 تیرماه) مبنی بر لزوم پیاده سازی عرضه نفت در بورس و استفاده از توانمندی بخش خصوصی برای بی اثر کردن تحریم‌های نفتی آمریکا، موضوع فروش ریالی نفت در بورس به صورت جدی بر روی میز دولت قرار گرفت.
علی رغم عدم تمایل وزارت نفت به اجرایی شدن این راهکار که با سکوت مداوم این وزارتخانه درباره اظهارات معاون اول رئیس جمهور به خوبی نمایان شد، نهایتا در جلسه شورای هماهنگی اقتصادی در تاریخ 27 شهریورماه، طرح عرضه نفت خام در رینگ صادراتی بورس انرژی در داخل کشور به صورت ارزی تصویب شد.
براساس این طرح، وزارت نفت می‌تواند با استفاده از ظرفیت بخش خصوصی برای صادرات، نفت خام و فراورده‌های نفتی را به قیمت رقابتی، در بورس داخل کشور به فروش برساند.
بیشتر بخوانید:
تاثیر تحریم‌های نفت بر بازار جهان
با توجه به اینکه تحریم های نفتی آمریکا از تاریخ 14 آبان ماه امسال اجرایی خواهد شد، انتظار می رفت وزارت نفت نسبت به اجرایی سازی مصوبه شورای هماهنگی اقتصادی در اسرع وقت اقدام کند. با این وجود، در حالی که حدود دو هفته از مصوبه شورای هماهنگی اقتصادی درباره عرضه نفت در بورس می گذرد و کمتر از 40 روز به اجرایی شدن تحریم های نفتی باقی مانده است، هیچ خبری از اجرای این مصوبه و حتی اعلام جزئیات آن نیست.
در واقع، تنها توضیحات ارائه شده توسط وزارت نفت درباره این موضوع، اظهارات بیژن زنگنه، وزیر نفت در حاشیه دوازدهمین نمایشگاه ایران پلاست درباره برخی از جزئیات این مصوبه بود. زنگنه در پاسخ به سوالات خبرنگاران درباره مصوبه شورای هماهنگی اقتصادی درباره عرضه نفت در بورس گفت: «با عرضه نفت در بورس سران سه قوه موافق هستند و در هیات دولت گفته شده که 20 درصد عرضه به صورت ریالی و 80 درصد ارزی خواهد بود. این عرضه به طور آزمایشی انجام می‌شود سپس نتایج آن ارزیابی و تصمیم نهایی گرفته می‌شود و عرضه به صورت محموله‌های 40 هزار بشکه‌ای است».
سکوت زنگنه درباره بخش زیادی از جزئیات عرضه نفت در بورس و توضیحات مبهم وی درباره برخی از جزئیات مهم این عرضه (بخصوص بحث ارزی یا ریالی بودن آن) موجب شد که حتی فضای لازم برای کارشناسان و رسانه‌ها درباره قضاوت درباره نقاط قوت و ضعف و میزان اجرایی بودن مصوبه شورای هماهنگی اقتصادی درباره عرضه نفت در بورس فراهم نشود.
از سوی دیگر، هنوز وزارت نفت حاضر نشده است توضیحات لازم درباره جزئیات مصوبه شورای هماهنگی اقتصادی درباره عرضه نفت در بورس را به سایر بازیگران مرتبط مثل بورس انرژی و فعالان بخش خصوصی اطلاع بدهد و حتی نمایندگان مجلس هم درباره جزئیات این موضوع، اظهار بی اطلاعی می کنند.
عدم تمایل وزارت نفت به اجرایی سازی مصوبه شورای هماهنگی اقتصادی و حتی اعلام جزئیات آن در حالی رخ می دهد که از اوایل تابستان امسال، شاهد روند کاهش صادرات نفت خام و میعانات گازی کشور هستیم به گونه ای که اخیرا مجموع صادرات این محصولات از حدود 2 میلیون و 600 هزار بشکه در روز به طور متوسط در کل سال 96 به حدود 2 میلیون بشکه در روز کاهش یافته است.
*عدم تمایل وزارت نفت، مانع اصلی اجرای مصوبه شورای هماهنگی اقتصادی
کارشناسان اعتقاد دارند علاوه بر فشارهای آمریکا بر خریداران نفت ایران، ضعف شدید امور بین الملل شرکت ملی نفت ایران در زمینه بازاریابی نفت و میعانات گازی و بی توجهی این بخش به متنوع سازی روش ها برای جلوگیری از کاهش آنها در دوران تحریم، مهم‌ترین دلیل ایجاد این وضعیت است و این بی توجهی هم ناشی از عدم تمایل امور بین الملل شرکت ملی نفت ایران به عنوان فروشنده انحصاری این محصولات، به استفاده از توان بخش غیردولتی در این زمینه است.
به همین دلیل هم با عدم همکاری مناسب، جلوی عرضه موفق نفت در بورس را در سال های 90 و 93 گرفت و در ماه‌های اخیر هم از پیشنهاد جهانگیری مبنی بر عرضه نفت در بورس با هدف بی اثر کردن تحریم‌های نفتی آمریکا، استقبال نکرد و اقدامی در راستای اجرایی شدن آن انجام نداد تا این راهکار مهم و موثر مقابله با این تحریم‌ها همچنان روی زمین باقی بماند.
این در حالی است که مدیران ارشد وزارت نفت باید این مسئله را به یاد داشته باشند که مسئولیت فروش نفت و میعانات گازی کشورمان را بر عهده دارند و کم کاری آنها در این زمینه به هر بهانه ای از جمله انحصارطلبی و یا حتی خوش بینی به نتیجه مذاکرات با اروپا،ب ه هیچ وجه قابل توجیه نیست زیرا هزینه سنگینی به اقتصاد کشورمان تحمیل می کند.
در مجموع، تا زمانی که این رویکرد منفعلانه و غیرمنطقی وزارت نفت و بخصوص امور بین الملل شرکت ملی نفت ایران درباره مقابله با تحریم‌های نفتی آمریکا تغییر نکند، نمی توان امیدوار بود که ایران در این جنگ اقتصادی موفق شود و شاهد توقف روند کاهش چشمگیر صادرات نفت و میعانات گازی نباشیم.
